آزمایش غیرمخرب تعیین مقاومت فشاری بتن:

آزمایش چکش اشمیت (آزمایش برجهندگی بتن):

آزمایش غیرمخرب چکش اشمیت جایگزین روشهای معتبر دیگر برای تعیین مقاومت بتن در سازه محسوب نمی شود و فقط به عنوان روش مقدماتی و تکمیلی بوده و اطلاعات حاصل از آن محدود به کیفیت لایه سطحی بتن (در حدود ۳۰ میلی متر) است. برای کنترل یکنوارتی بتن، تعیین زمان قالب برداری و تخمین مقاومت فشاری بتن در سازه های بتنی از آزمایش چکش اشمیت استفاده می شود.

عوامل موثر در نتایج آزمایش: عوامل موثر بر نتایج آزمایش چکش اشمیت شامل موارد زیر می باشد:

نرمی و نوع سیمار مصرفی در بتن
نوع سنگدانه مصرفی در بتن
نحوه عمل آوری و سن بتن
امتداد محور چکش اشمیت
مقدار سیمار مصرفی در بتن: در اعضای بتنی با مقادیر مختلف در حالی که مقاومت یکسان داشته باشند، نتایج آزمایش ( عدد بازگشت قرائت شده) آن عضوی که سیمان کمتری دارد کمتر خواهد بود ولی خطای موجود در تخمین مقاومت کمتر از ۱۰ درصد است.
شرایط سطح بتن: آزمایش چکش اشمیت باید در سطوح صاف بتن انجام شود. با تغییر جنس قالب، بافت سطح بتن تغییر می کند و نتیجه أزمایش متفاوت خواهد بود. معمولا سطوح ماله کشیده شده در مقایسه با سطح قالب بندی شده سختی بیشتری دارد. معمولا سطوح قالب بندی شده برای آزمایش ترجیح داده می شوند.
نوع بتن: آزمایش چکش اشمیت برای بتن هایی که بافت متخلخل دارند مانند بتن ریزدانه مناسب نمی باشد.
میزان رطوبت بتن: سطح خیس بتن نسبت به سطح خشک، عدد بازگشت کمتری را نشان می دهد. رطوبت اثر قابل ملاحظه ای در نتایج آزمایش داشته و منجر به حدود ۲۰ درصد اختلاف می شود.
کربناسیون بتن: کربناته شده شدن باعث افزایش عدد بازگشت می شود.
برای تعیین سختی سطح بتن، با انرژی ضربه ای مشخص با روش استاندارد به سطح بتن مورد آزمایش ضربه زده شده و بزرگی بازگشت این عمل اندازه گیری می شود. چکش اشمیت روش ساده و سریعی است که با هزینه کمی می توان یکنواختی سطح بتن سخت شده را نیز کنترل نمود. این آزمایش در بخش هایی که بتن طبله کرده است بی استفاده می باشد.

روش انجام آزمون چکش اشمیت:

آزمایش چکش اشمیت بر أساس استاندارد ASTM C805 به صورت غیرمخرب انجام می شود. قبل از انجام آزمایش باید از کارکرد صحیح دستگاه اطمینان حاصل کرد و به همین منظور باید آن را توسط صفحه یا قطعه مرجع، کالیبره نمود. سطوح بتن انتخابی می بایست کاملا صاف و تمیز باشد. بهتر است برای آماده کردن سطح بتن از سنگ ساب استفاده شود. سطوح زبر ناشی از تراکم نامناسب، قلوه کن شدگی سطح بتن و غیره نتایج رضایت بخشی را ارایه نداده و باید از انجام آزمایش بر روی این سطوح اجتناب شود.

چکش اشمیت توسط فنری مشخص باری را روی پیستون در سر آن وارد می سازد. د آغاز آزمایش چکش اشمیت میله یا پیستون آزاد سر چکش بر روی سطح بتن قرار می گیرد سپس بدنه خارجی آن به سطح بتن فشار داده می شود تا فنر داخل دستگاه کشیده شود. چفت دستگاه هنگامی که فنر کاملا کشیده شده و چکش اشمیت به سمت سطح بتن حرکت می کند، آزاد می شود. چکش اشمیت به سر پیستون ضربه وارد می سازد و جرم همراه فنر بازگشت یافته و عقربه ای را با خود بر روی نواری مندرج حرکت می دهد تا از روی آن بتوان عدد بازگشت چکش اشمیت را قرائت نمود. عدد بازگشتی به سختی و جرم فنر بستگی داشته و از روی آن با تبدیلی خاص میتوان سختی سطح را بدست آورد. در واقع عدد بازگشت همان فاصله برگشت وزنه است که نتایج آن بر حسب آن گزارش شده و توسط منحنی کالیبره به مقاومت فشاری بتن ارتباط داده می شود.

به طور کلی هر قدر عدد بازگشت بیشتر باشد، خواص بتن بهتر است. اگر بر اساس عدد بازگشت به دست آمده بخواهیم جدولی تشکیل دهیم که نشان دهنده خواص بتن باشد، جدول زیر قابل توصیه است.

Classification of quality of the examined concrete based on average return numbers of Schmidt Hammer.